Jaren geleden las ik het boek ‘Writing tools’ van Roy Peter Clarke en raakte gegrepen door zijn simpele formule. Als journalist zijn we gewend om bij het schrijven van een nieuwsbericht een antwoord te zoeken op de vijf W’s en de H: wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe? Amerikanen noemen dat de ‘nutt graph’: in een notendop weet je daarmee alles wat je moet weten. Roy Peter Clarke liet zien hoe de romanschrijver die zes inzet.
Dit is wat hij deed:
- Wie is personage. Wiens verhaal is het dat je vertelt?
- Wat is actie. Wat gebeurt er?
- Waar is de setting. Waar speelt het verhaal zich af?
- Waarom is de oorzaak.
- Wanneer is de chronologie van je verhaal. De en toen en toen.
- En tot slot de hoe. Hoe gaat over het proces of hoe volgden de gebeurtenissen zich op?
Wil je meer weten over hoe je storytelling kunt inzetten in je schrijven?
Hier volgen mijn vijf favoriete boeken over verhalende journalistiek:
Henk Blanken en Wim de Jong: Handboek verhalende journalistiek
Eigenlijk is er maar één Nederlandstalig boek over verhalende journalistiek, dus als je het liefst iets in het Nederlands leest, dan is dit het boek dat je wilt aanschaffen. Het boek gebruikt tal van voorbeelden en legt met veel vaart uit hoe een verhaal tot stand komt.
Lisa Cron: Wired for Story
Cron stelt door het boek heen allemaal relevante vragen die je helpen om je verhaal goed uit te denken en te plotten. Zoals: wiens verhaal is het? Begint het conflict gelijk op bladzijde één? Heeft het conflict effect op de queeste van je hoofdpersoon? Eigenlijk een must voor iedereen die een boek schrijft, of het nu fictie is of non-fictie.
Jon Franklin: Writing for Story
Franklin neemt twee van zijn eigen – ijzersterke, Pulitzerprijswinnende – verhalen en haalt die uit elkaar. Hij legt uit welke keuzes hij heeft gemaakt en hoe hij in het schrijfproces van een grove eerste versie tot een gepolijst verhaal kwam. Vooral interessant voor schrijvers die al eens een verhalend project hebben aangepakt en ervaren hebben hoeveel keuzes je onderweg te maken hebt.
Jack Hart: Storycraft
Waar Lisa Cron vooral veel inspiratie haalt uit de literatuur, is Jack Hart een echte krantenman. En een verwoed verzamelaar. Zijn boek Storycraft geeft alle mogelijkheden weer om binnen de journalistieke vertelstructuren storytelling in te zetten. En Hart legt als geen ander uit hoe je een spanningsboog opbouwt. Was statistiek nooit je ding? Hart laat je van de normaalverdeling gaan houden!
Robert S. Boynton: The New New Journalism
In deze bundel interviews met de beste Amerikaanse verhalende journalisten, leggen grootheden als Gay Talese, Susan Orlean en Jon Krakauer uit hoe zij een project aanpakken. Lees je liever hoe Nederlandse literaire non-fictie auteurs te werk gaan, lees dan het boek ‘Meer dan de feiten’ van Han Ceelen en Jeroen van Bergeijk. Met interviews met o.m. Geert Mak, Annejet van der Zijl, Lieve Joris, Judith Koelemeijer en Jan Brokken.
