Je hebt misschien net wat te lang in je hangmat gelegen en nu is het hek van de dam; je gaat dit najaar werken aan je eigen project. Jihaa! Eh en wat nu?
Toen ik reportages begon te schrijven vanuit Irak, merkte ik dat het verdomde lastig is om lezers hier te interesseren voor mensen dáár. Om te laten zien dat de Irakezen om wie ik was gaan geven echte mensen waren (zie bijvoorbeeld dit of dit verhaal dat ik er schreef). Ik ging op zoek naar inspirerende voorbeelden en kwam al snel uit op mijn favoriete blad The New Yorker.
Storytelling is de taal van ervaring
Wat me raakt aan de stukken in The New Yorker is dat de schrijver me meeneemt, een verhaal vertelt – het kan gaan over iets dat me anders nooit zou interesseren, maar toch blijf ik lezen. Veel van die verhalen blijven me bovendien jaren bij. Hoe dat kan?
‘Verhalen zijn de taal van de ervaring’, schrijft Lisa Cron in haar boek Wired for story (een aanrader trouwens, dit boek!).
Voor wie een meer wetenschappelijk/filosofische uitleg wil: neuropsycholoog Antonio Damasio stelt in zijn boek Self comes to mind: ‘Het probleem hoe [we] wijsheid begrijpelijk, overdraagbaar, overtuigend, afdwingbaar maken – kortom, hoe we het laten beklijven – werd onder ogen gezien en er werd een oplossing gevonden. De oplossing was verhalen vertellen. Verhalen vertellen is iets dat hersenen doen, natuurlijk en impliciet.’
We zijn kortom gemáákt voor verhalen.
De vijf elementen van een goed verhaal
Goed vertelde verhalen zijn tijdloos. Ze resoneren, omdat ze een universele waarheid bevatten. Ze vertellen, kort gezegd, niet over de golf maar over de stroming waarin we leven.
Maar wat betekent dat nou voor hoe je een verhaal maakt?
Mark Kramer, directeur van de Nieman Conference on Narrative Journalism aan Harvard University en later de universiteit van Boston, beschreef voor de Stichting Verhalende Journalistiek, toen ik die met andere journalisten in Nederland oprichtte, de vijf elementen van journalistieke storytelling:
- Je bouwt je verhaal op rondom een of meerdere hoofdpersonen. Overigens hoeft je hoofdpersoon geen mens te zijn.
- Je vertelt je verhaal met scènes en dialogen, zodat de lezer, kijker of luisteraar helemaal meegaat in het verhaal.
- Je denkt na over een spanningsboog. De spanning loopt op tot de climax of ontknoping (krijgt het personage waar hij naar streefde?)
- Er is een duidelijke verteller aanwezig. De maker heeft dus een eigen tone of voice.
- De gebeurtenissen die je beschrijft staan voor een universele waarheid: goed doen beloont bijvoorbeeld, of als het erop aankomt weet je wat je aan iemand hebt.
Bron van inspiratie
Nieuwsgierig geworden? Begin eens met lezen, luisteren en kijken naar goed opgebouwde verhalen. Dit is bijvoorbeeld een geweldige bron van inspiratie: https://verhalendejournalistiek.nl/de-meestervertellers-van-2021/ (wel even naar beneden scrollen). En dat is ook nog eens het beste beginpunt als je aan de start staat van een nieuw project: aansprekende voorbeelden vinden.
Foto: Marieke van der Velden
